JAN KOCHANOWSKI  – PATRON NASZEJ SZKOŁY

 

 

Utalentowany poeta, wyróżniający się student, humorysta, moralizator, tłumacz, nie zawsze skuteczny dyplomata, proboszcz , komentator bieżących wydarzeń politycznych i społecznych, pan na połowie Czarnolasu, kochający mąż i zraniony ojciec – oto człowiek…Jan Kochanowski.

I jak o Kazimierzu Wielkim powiedziano, że zastał Polskę drewnianą, a pozostawił murowaną, tak i o Janie Kochanowskim powiedzieć można, że zastał w Polsce tylko wiersze, a pozostawił po sobie poezję.

„I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy, gdzie dotychczas nie było znaku polskiej stopy.”

Jan Kochanowski urodził się w Sycynie w 1530 roku. Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej. Studiował w Akademii Krakowskiej, na Uniwersytecie w Królewcu i w Padwie. We Włoszech, na uniwersytecie w Padwie zdobył gruntowne wykształcenie filozoficzne, pogłębione znajomością łaciny, greki oraz literatury starożytnej. Kochanowski wyrósł w ten sposób na jednego z najznakomitszych humanistów, znawcę autorów starożytnych. Wracając z Włoch do Polski  zatrzymał się we Francji, gdzie również obserwował rozwój poezji w języku narodowym. W 1557 roku Kochanowski na wieść o śmierci matki wrócił do Ojczyzny , gdzie otrzymał w spadku Czarnolas.

Był dworzaninem i jednym z sekretarzy Zygmunta II Augusta. Porzucił dwór królewski ok. 1570 roku i osiadł w Czarnolesie, gdzie wkrótce ożenił się. Największy poeta Polski przed Mickiewiczem wprowadził literaturę polską w krąg wielkich literatur europejskich. Był twórcą nowożytnego języka i form poezji w Polsce. W swych dziełach dał najpełniejszy wyraz problematyki światopoglądowej i politycznej polskiego humanizmu szesnastowiecznego. Żyjąc na wsi realizował swoiście pojmowany humanistyczny ideał szczęścia ziemiańskiego, który dostrzegł w możliwości oddawania się ulubionym zajęciom – pisarskim i gospodarczym, w życzliwości wobec innych ludzi, w możliwości osiągnięcia wewnętrznej harmonii, która została brutalnie zburzona śmiercią ukochanej córki Urszulki, na cześć której napisał “Treny”. W 1578 roku powstała  “Odprawa posłów greckich”, w której poeta przyrównuje Polskę do upadającej Troi;  był autorem “Fraszek” i “Pieśni”, z których już znano go na dworze królewskim. Kochanowski napisał w 1568 roku “Pieśń świętojańską o Sobótce”. Parafrazując biblijną Księgę Psalmów stworzył “Psałterz Dawidów” w języku ojczystym. Ten wielki polski poeta zmarł w roku 1584. Jego zwłoki spoczywają w krypcie w kościele w Zwoleniu.

Dyrekcja Szkoły Podstawowej nr 9 w Stalowej Woli realizując propozycję młodzieży, Rady Pedagogicznej i rodziców wystąpiła w 1984 r. z wnioskiem o nadanie szkole imienia Jana Kochanowskiego. Patrona wybrano w wyniku głosowania uczniów. Uroczyste wręczenie sztandaru i nadanie szkole imienia odbyło się 6 czerwca 1987 roku. Odsłonięto także tablicę z wizerunkiem patrona szkoły.

Co roku w czerwcu obchodzimy Dzień Patrona, który stał się wyrazem naszego szacunku dla wybitnego poety, renesansowego intelektualisty i wielkiego patrioty.Jest świętem całej społeczności szkolnej, a poprzedzają go aktywne przygotowania, bowiem od kilku lat obchody mają charakter długofalowego projektu, w który angażuje się większość uczniów. Składają się na niego m.in. organizowany wcześniej drużynowy turniej wiedzy o życiu i twórczości Jana z Czarnolasu, konkurs recytatorski, szkolny projekt literacki – wiersz o szkole lub patronie.Klasy pod kierunkiem nauczycieli języka polskiego podejmują cykl działań związanych z patronem szkoły. Efektem ich pracy są broszurki tematyczne, plakaty oraz krzyżówki, które na lekcjach języka polskiego rozwiązywali uczniowie klas IV – VIII. Na podstawie jednej z krzyżówek został przeprowadzony szkolny konkurs dla tych klas. W obchody włącza się też Samorząd Uczniowski, który przeprowadził wśród uczniów quiz wiedzy o Janie Kochanowskim. Imprezy towarzyszące Świętu Patrona cieszą się dużym zainteresowaniem uczniów.

Uroczysta akademia z okazji Dnia Patrona, odbywająca się w asyście pocztu sztandarowego i po odśpiewaniu hymnu państwowego, jest zwieńczeniem powyższych przedsięwzięć i czasem, w którym w sposób szczególny przypominamy sobie dokonania  ojca literatury polskiej. Podczas apelu przedstawiane są wyniki okolicznościowych konkursów i projektów, a pani dyrektor wręcza dyplomy ich laureatom. Zebrani słuchają deklamacji zwycięzców konkursu recytatorskiego oraz śpiewu pieśni renesansowych w wykonaniu uczniów przy akompaniamencie nauczycielki muzyki. Zapoznają się też z prezentacjami multimedialnymi przybliżającymi życie patrona, a przygotowanymi przez uczniów. Dekorację sali gimnastycznej i korytarzy szkolnych stanowią plakaty wykonane przez poszczególne klasy (co warte podkreślenia, również w języku angielskim!). Ważnym akcentem uroczystości jest złożenie kwiatów przez delegację dzieci i młodzieży pod tablicą z wizerunkiem Jana Kochanowskiego.

W 2019 na placu szkolnym pani wicedyrektor Małgorzata Moskal oraz przedstawicielka Rady Rodziców uroczyście zasadziły lipę. Podczas tego wydarzenia były obecne delegacje wszystkich klas, jedna z nauczycielek języka polskiego wygłosiła okolicznościowe przemówienie, a uczennica zadeklamowała fraszkę „Na lipę”. Przedsięwzięcie to przyczyniło się do uświetnienia obchodów Dnia Patrona, lipa symbolizuje bowiem źródło poetyckiego natchnienia Jana Kochanowskiego. Pomysłodawczyniami zasadzenia drzewa były panie polonistki, a ich propozycja została zaakceptowana przez społeczność szkolną.

We wcześniejszych latach na obchody Dnia Patrona składały się montaże słowno – muzyczne, inscenizowany wywiad z poetą, scenki z jego życia czy konkurs znajomości poświęconej mu książki „Kto mi dał skrzydła”.

O patronie naszej placówki pamiętamy nie tylko z okazji tego szkolnego święta. W salach lekcyjnych w ciągu całego roku szkolnego można zobaczyć gazetki czy kąciki tematyczne poświęcone Janowi z Czarnolasu. Kwiaty pod tablicą ku jego czci składają też pierwszoklasiści w dniu Pasowania na Ucznia. Atrakcyjną formą poznawania postaci Jana Kochanowskiego są wycieczki do muzeum poety w Czarnolesie, w których uczestniczą niektóre klasy. Kilkoro nauczycieli opracowało wspólnie artykuł, który znalazł się w monografii „…Imienia Jana Kochanowskiego” wydanej w 2005 roku.